Psikolojik Gelişim Birimi - "Arkadaşımın Psikolojik Desteğe İhtiyacı Olduğunu Düşünüyorum, Ne Yapmalıyım?"

   Arkadaşlık ilişkilerinde olumlu duygu, düşünce ve deneyimler kadar olumsuz olanları da paylaşırız. Bazen ailemize bahsetmekten çekindiğimiz konuları arkadaşlarımızla konuşur, birlikte çözüm yolları ararız. Kimi zaman kendimiz bahsetmesek de bizi iyi tanıyan, iyi gözlemleyen arkadaşlarımız yaşamımızda yolunda gitmeyen bir durum olduğunu fark ederler. Bu gibi durumlarda arkadaşların birbirine destek olmak istemesi çok doğaldır. Bazen arkadaşınızı yalnızca dinlemek, yanında olduğunuzu hissettirmek, birlikte aktiviteler yapmak yeterliyken bazen konunun sizin sağlayabileceğiniz bir destekten ötesine ihtiyacı olduğunu fark edebilirsiniz. Bu bilgilendirici yazımızda, arkadaşınızın psikolojik desteğe ihtiyacı olduğunu düşündüğünüzde neler yapabileceğinizden bahsedeceğiz.

Arkadaşımın Psikolojik Desteğe İhtiyacı Olduğunu Nasıl Anlarım?

   Hepimiz zor zamanlardan geçebiliriz. Bazen bu zor zamanlar duygularımıza ve davranışlarımıza yansıyabilmektedir. Kısa süreli duygusal ve davranışsal değişimler oldukça yaygındır. Üzgün hissedebiliriz, kızgın olabiliriz. Ama bu her zaman psikolojik bir sorun olduğu anlamına gelmez. Karşımızdaki kişiler bariz bir şekilde zor zaman geçiriyor olabilir ama psikolojik bir durum olup olmadığını anlamanın basit bir yolu yoktur. Bazen de bilmeye ihtiyacınız yoktur. Önemli olan bir tanısı olmaksızın zor zamanlar geçirdiğini düşündüğünüz kişiye hassas bir şekilde yaklaşmaktır.

   İyi tanıdığınız birinin modunda, duygu durumunda ya da davranışlarında bariz değişimler gözlemlerseniz, kişinin zor bir durum yaşadığını daha kolay bir şekilde anlayabilirsiniz. Düşünce ve davranış değişikliklerinde sıklıkla karşılaşılan durumlardan bazıları şöyledir:

• Kaygılı olmak
• Gergin olmak
• Tartışma başlatmaya çalışmak
• Mod değişimlerinin sık ve hızlı olması
• Kendine zarar vermek
• Az ya da çok uyumak
• İnsanların yanında olmak istememek ve tek olmayı tercih etmek
• Derslerine ya da işlerine odaklanmakta zorluk çekmek
• Az ya da çok yemek yemeye başlamak
• İntihar düşünceleri olması

Ne Yapabilirim?

Arkadaşınızın yukarıda bahsedilen durumları yaşadığını düşünüyorsanız:

• Kendisiyle konuşmak istediğinizi nazik bir dille belirtin.
• Onun için endişelendiğinizi paylaşın ve böyle hissetmenizin nedenlerini anlatın.
• Sormadan hareket etmeyin ve arkadaşınızın sınırlarına saygı duyun. Örneğin: “Son zamanlarda biraz çökkün görünüyorsun. Bana anlatmak ister misin?” “Senin için yapabileceğim bir şey var mı?”
• İyi bir dinleyici olmak en önemli yaklaşımlardan biri. Arkadaşınız sizin söylediklerinizi ve önerilerinizi duymaktan çok kendi yaşadıklarını ve duygularını paylaşmak isteyebilir. Arkadaşınıza konuşacak alan tanımak, nasıl hissettiğini dinlemek oldukça etkili bir yöntemdir. Bu alanı yarattığınızda dikkat dağıtıcı unsurların olmadığına emin olun.
• Sevdiğiniz bir kişinin zor zamanlar geçirmesi elbette ki sizin için de zorlayıcı olabilir. Ancak bu gibi durumlarda arkadaşınızı yatıştırmak için sizin de sakin kalmanız oldukça önemlidir. Arkadaşınız sizin sakin kaldığınızı gördüğünde sizinle daha kolay iletişim kurup, kendini daha kolay açabilir.
• Arkadaşınızın davranışını ve düşüncelerini onaylamayabilirsiniz ancak bu durumda yargılayıcı olmayıp kendisine birey olarak saygı duyduğunuzu söyleyin.
• Büyük ve aşırı tepkiler vermekten kaçının (şaşırmak, hayrete düşmek, aşırı sinirlenmek vb.)
• Size söylediklerini yansıtarak tekrar edin. Böylece arkadaşınız anlaşıldığını hissederken siz de yanlış anlamaların önüne geçebilirsiniz.
• Bazen karşımızdaki kişiler kendi duyguları hakkında konuşurken çok rahat hissetmezler ve bu durumdan kaçınırlar. Bu durumda sabırlı davranarak arkadaşınızın yanında olduğunuzu ve hazır hissettiği zaman sizin de dinlemeye hazır olduğunuzu söylemeniz yardımcı olacaktır.
• Kendinizce çıkarımlar yapmaktan kaçının. Bakış açınız belki sevdiğiniz kişi için yararlı olabilir ama neden böyle hissettiğine ya da neyin bu duruma sebep olduğuna dair çıkarımlarınız fayda sağlamaz. Bunun yerine açık uçlu cümleler tercih edin. Örneğin: “Sanki modun düşük gibi” , “Zorlandığını hissediyorum”
• Mümkünse her şeyi normal koşullarda devam ettirmeye çalışın. Arkadaşınızın sosyal ortamlardan uzaklaşmaması için etkinliklere ve planlarınıza dahil edebilir, hayatındaki diğer konular üzerine konuşması için teşvik edebilirsiniz. Ancak bu konuda ısrarcı davranmamaya dikkat edin.
• Arkadaşınıza öz bakımın, egzersiz yapmanın, sağlıklı beslenmenin ve iyi uyumanın önemini anlatın.
• Arkadaşınız bazen çeşitli sebeplerden (yargılanacağını, kimsenin kendisine yardım edemeyeceğini ya da yardım istemek güçsüzlükmüş gibi düşündüğünden vb.) yardım istemek konusunda çekingen davranabilir. Bu gibi durumlarda yardım istemenin doğal olduğunu ve güçsüzlükle ilgili olmadığını, yaşadığı sorunun geçici bir durum olduğunu söyleyin.
• Yardım aramak bazen yorucu, korkutucu ve hatta kişiye yalnız kalmış hissettirebilir. Arkadaşınıza yalnız olmadığını hatırlatmaya çalışın.
• Bazen verebileceğiniz destek yeterli olmayabilir. Bu duruma arkadaşınızı bir psikolojik sağlık uzmanına (klinik psikolog ve/veya psikiyatri uzmanı) danışması konusunda yüreklendirebilirsiniz. Bu noktada destek alıp almama kararını kendisi vermelidir.
• Arkadaşınıza yardım ederken kendinize zaman ayırmayı unutmayın. Arkadaşınıza destek olmak çok erdemli bir davranış olsa da tüm sorumluluğu üstlenmeyin. Arkadaşınızın yetişkin bir birey olarak kendi kararlarını vermesi gerektiğini lütfen hatırlayın. Unutmayın, kimseyi kendi rızası dışında psikolojik destek almaya zorlayamazsınız.

Arkadaşımı Psikolojik Gelişim Birimi’ne Nasıl Yönlendirebilirim?

   Yetişkin bireylere yönelik tüm psikolojik danışmanlık hizmetlerinde olduğu gibi Psikolojik Gelişim Birimi de yalnızca kişinin kendi rızasıyla başvuruda bulunması üzerine destek sağlar. Arkadaşınızı üniversitemizde bireysel psikolojik danışmanlık (psikoterapi) desteği alabileceği Psikolojik Gelişim Birimi hakkında bilgilendirebilirsiniz. Birimden nasıl destek alabileceği konusunda detaylı bilgi için 8 Soruda PGB bilgilendirici yazısını kendisiyle paylaşabilirsiniz. Arkadaşınızın destek almak istemediği durumda ısrarcı olmak, zorla ofise getirmek, adına randevu almak için birim uzmanlarına ulaşmak doğru değildir. Arkadaşınız bireysel olarak kendi rızasıyla başvuruda bulunmadıkça birimimizin destek sağlayamayacağını lütfen unutmayın. Siz ya da arkadaşınızın herhangi bir sorusu için counseling@ozyegin.edu.tr e-posta adresinden birimimize ulaşabilirsiniz.